Program badań przesiewowych raka jelita grubego
Celem tego programu jest zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów z powodu raka jelita grubego. Rak jelita grubego jest drugim najczęściej występującym nowotworem złośliwym w Polsce – co roku notuje się około 18 000 nowych zachorowań. Rozwija się ze zmian łagodnych, tak zwanych polipów. Taka zmiana może rozwijać się kilkanaście lat, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Dzięki badaniom profilaktycznym i usuwaniu polipów możliwe jest znaczne obniżenie ryzyka zachorowania. Wcześnie wykryty rak jest również bardzo często wyleczalny. Ani polipy, ani rak we wczesnym stadium zazwyczaj nie powodują objawów.
Badanie kolonoskopowe pozwala na wczesne wykrycie zmian świadczących o nowotworze jelita grubego, jeszcze zanim pacjent zaobserwuje niepokojące objawy chorobowe. Podczas badania usuwane są polipy, które w przyszłości mogłyby przekształcić się w stany nowotworowe. Program profilaktyczny z jednej strony pozwala więc na wczesną interwencję w przypadku nowotworu jelita grubego, czyli na podjęcie leczenia jeszcze w okresie bezobjawowym choroby, a drugiej – poprzez usunięcie polipów może zapobiec wystąpienia choroby w przyszłości.
Badanie wykonuje się w trybie ambulatoryjnym, do udziału w programie nie jest wymagane skierowanie. Do badań profilaktycznej kolonoskopii kwalifikują się osoby: bez objawów klinicznych sugerujących nowotwór jelita grubego, które nie miały wykonanej kolonoskopii w przeciągu ostatnich 10 lat, oraz spełniają kryterium wiekowe: 50-65 lat lub 40-49 lat posiadające krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano nowotwór jelita grubego.
Kwalifikacja do badania odbywać się będzie na podstawie wypełnionej przez pacjenta ankiety. Ankietę można pobrać ze strony (link poniżej) albo wziąć w rejestracji mieszczącej się na terenie szpitala, obok punktu przyjęć planowych.
Telefony:
Kwalifikacja i wyniki badań
tel.: 84 664 44 11 wewnętrzny 311
Adres:
ul. Aleje Grunwaldzkie 1, 22-600 Tomaszów Lubelski
Kwalifikacja i wydawanie wyników badań:
środa, czwartek - 14:30 - 16:30
Realizacja badań:
Uwaga: w dniach 16-31 sierpnia 2023r. program czasowo zawieszony
środa, czwartek: 14:00 - 17:20
piątek: 14:00 - 17:00
sobota: 8:00 - 12:00
Pliki do pobrania:
Kolonoskopia – badanie, które ratuje życie
Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Rocznie zapada na niego w Polsce około 18 tys. osób. Jest drugim, po raku płuca, nowotworem wśród wszystkich zachorowań w polskiej populacji. Rozwija się długo, nawet przez kilka lat i może nie dawać żadnych objawów. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie choroby.
Co to jest kolonoskopia?
Kolonoskopia jest badaniem, podczas którego lekarz może dokładnie obejrzeć jelito od środka. Pozwala wykryć zmiany i podjąć szybko leczenie. W zależności od wskazań medycznych badanie może być przeprowadzone w znieczuleniu miejscowym lub znieczuleniu ogólnym. Wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa skuteczność leczenia.
Jak wygląda badanie?
Nie potrzebujesz skierowania. Możesz wybrać dogodną dla Ciebie placówkę, która realizuje program przesiewowy. W niej dowiesz się o szczegółach badania i wypełnisz ankietę. Jeśli zostaniesz zakwalifikowany, to:
- przejdziesz badanie kolonoskopii – trwa ono od 15 do 40 minut
- nie odczujesz dyskomfortu – badanie odbędzie się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, w zależności od wskazań medycznych
- będziesz miał pobrane wycinki lub usunięte polipy wielkości do 15 mm
- pobrany materiał trafi do badania histopatologicznego – żeby wykluczyć niebezpieczne zmiany
- otrzymasz wynik oraz zalecenia dotyczące ewentualnego leczenia i kolejnego badania profilaktycznego.
Do kolonoskopii należy się przygotować – zapytaj o to wcześniej w poradni.
Kto może się zbadać?
Możesz wziąć udział w programie przesiewowych badań w kierunku wczesnego wykrywania zmian w jelicie grubym, finansowanym przez NFZ, jeśli:
- nie masz objawów sugerujących nowotwór jelita grubego
- nie miałeś wykonanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat
- spełniasz kryterium wiekowe:
- 50-65 lat
- 40-49 lat – jeśli Twój krewny pierwszego stopnia miał diagnozę nowotworu jelita grubego.
Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego są także współfinansowane z Funduszy Europejskich. W badaniach tych mogą wziąć udział m.in. osoby poniżej 40 roku życia, spełniające określone kryteria.
Dodatkowe kryteria badań dla osób poniżej 40 roku życia:
Program profilaktyczny w kierunku badania przesiewowego raka jelita grubego jest równolegle finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. W jego ramach możesz również zgłosić się do badania, jeśli spełniasz wymienione w tym artykule kryteria. Ponadto do badania w tych placówkach możesz się zgłosić, jeśli:
- masz 25-49 lat i jesteś z rodziny z zespołem Lyncha (potwierdzenie z poradni genetycznej)
- masz 20-49 lat i w Twojej rodzinie występuje zespół polipowatości rodzinnej gruczolakowatej (FAP) Lyncha (potwierdzenie z poradni genetycznej)
PRZYGOTOWANIE DO BADANIA:
KOLONOSKOPIA
- Na tydzień przed badaniem należy stosować dietę lekkostrawną, nie wolno spożywać siemienia lnianego, pokarmów z makiem, owoców i warzyw zawierających pestki np. winogrona, kiwi, figi, arbuzy, pomidory, truskawki, maliny, buraki, pieczywo z ziarnami oraz preparatów z żelazem.
- Dzień przed badaniem, do południa dieta bez mleka, płynna – dokładnie zmiksowane zupy, tzw. zupa krem, kisiel, rosół. Nie należy pić soków owocowych i napojów gazowanych. Od godziny 12.00-13.00 nie należy spożywać już żadnych posiłków. W przypadku trudności z przygotowaniem się do badania, w szczególności w przypadku pogorszenia samopoczucia, konieczny jest kontakt z lekarzem.
- W dniu poprzedzającym i w dniu badania należy zażywać leki stale przyjmowane przez pacjenta ( np.na serce, na ciśnienie). WYJĄTEK: leki od cukrzycy ( doustne i insulina) - należy skonsultować z lekarzem prowadzącym, warto częściej kontrolować poziom cukru we krwi ( glukometr), zawsze warto pamiętać o możliwości spożywania posłodzonej wody, lekkiej herbaty oraz słodkiego klarownego soku, np. jabłkowego, jeśli obawiają się Państwo spadku poziomu cukru we krwi. Jeśli przyjmują Państwo którykolwiek z poniższych leków: POLOCARD, ACARD, ACLOTIN, ASPIRIN CARDIO, ACENOCUMAROL,WARFIN, PLAVIX, XARELTO, PRADAXA, ELIQUIS - na tydzień przed badaniem należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym ( rodzinnym, kardiologiem), w celu ewentualnego odstawienia powyższego leku lub zamianie na inny ( FRAGMIN,CLEXANE). Odstawienie leków p/płytkowych, p/krzepliwych zapewnia większe bezpieczeństwo wykonywanych zabiegów endoskopowych (pobranie wycinków, usuwanie polipów), zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia krwawienia podczas badania.
- Przygotowanie do kolonoskopii – preparat FORTRANS - 4 saszetki w opakowaniu. W celu całkowitego oczyszczenia jelita, w przeddzień badania w godzinach popołudniowych 14.00 – 15.00 należy rozpocząć picie roztworu Fortrans (każdą z 4 saszetek należy rozpuścić w 1 litrze niegazowanej wody). Trzeba pić 1 szklankę co 15 minut.
- W przypadku złej tolerancji leku, dopuszczalne jest wypicie 2 litrów w dniu poprzedzającym badanie i kolejnych 2 litrów wcześnie rano w dniu badania. Ostatnia porcja płynu nie później niż 2h przed badaniem. Dla poprawy smaku leku przeczyszczającego warto schłodzić go w lodówce lub dodać sok z cytryny.
- W razie wystąpienia nudności w trakcie wypijania należy zwolnić tempo wypijanych płynów lub zrobić ok. półgodzinną przerwę.
- Normalna reakcja w czasie przygotowania są liczne wypróżnienia, pod koniec treścią płynną. W przypadku trudności z przygotowaniem, w szczególności w razie złego samopoczucia w trakcie przygotowania konieczny jest kontakt z lekarzem.
- W przypadku decyzji o znieczuleniu ogólnym, ostatnią porcję płynu należy wypić na 4 h przed planowanym badaniem.
- W dniu badania: nie wolno spożywać żadnych pokarmów, można pic do 5-6 godzin przed badaniem, dopuszczalne płyny to woda niegazowana, lekka herbata, soki klarowne. NIE WOLNO pić kawy, innych nieprzezroczystych płynów. MOŻNA ssać cukierki typu landrynka. Badanie odbywa się na czczo.
- Na kolonoskopię należy zgłosić się ok. 15 min wcześniej, najlepiej z osobą towarzyszącą.
- Jeśli nosicie Państwo okulary proszę zabrać je ze sobą. Należy posiadać dowód tożsamości.
- Należy wziąć ze sobą poprzednie wyniki badan kolonoskopowych ( jeśli były wykonywane), karty informacyjne ze szpitala, należy powiadomić lekarza o przyjmowanych lekach.
- Przed badaniem wymagane jest wyrażenie i podpisanie świadomej zgody na wykonanie badania i na ewentualne pobranie wycinków do badania/ zabiegu endoskopowego. Pacjent potwierdza, że został poinformowany w sposób dla niego zrozumiałym o celu, inwazyjności i występowaniu możliwych powikłań podczas i po wykonanym badaniu /zabiegu endoskopowym.
- Po badaniu w przypadku, gdy badanie odbyło się z zastosowaniem leków znieczulających, pacjent pozostaje pod obserwacją ok. 1- 2 godzin i powinien opuścić placówkę pod opieką osoby towarzyszącej.
- W razie pytań prosimy dzwonić. W przypadku rezygnacji z badania prosimy o powiadomienie osobiście lub telefonicznie kilka dni ( 3-4 ) wcześniej.